Reformy programu „Czyste Powietrze” – koniec z nadużyciami, wsparcie dla najbardziej potrzebujących
Program „Czyste Powietrze” od lat wspierał Polaków w modernizacji domów, wymianie „kopciuchów” i poprawie efektywności energetycznej budynków. Jednak ostatnie doświadczenia pokazały, że niezbędne są zmiany, aby program działał bardziej sprawiedliwie i skutecznie. Wstrzymanie przyjmowania nowych wniosków to krok ku reformom, które mają uszczelnić system, ograniczyć nadużycia oraz zapewnić pomoc tym, którzy jej naprawdę potrzebują.
Dlaczego konieczne były zmiany?
Decyzja o czasowym wstrzymaniu programu wynika z licznych nieprawidłowości:
- Wyłudzanie dotacji przez osoby zamożne – Rekordziści otrzymywali pełne dofinansowanie (przeznaczone dla najuboższych) na kilka nieruchomości, co jest sprzeczne z ideą programu.
- Nieuczciwi wykonawcy – Niektóre firmy zawyżały koszty usług i materiałów, np. żądając 40 tys. zł za drzwi, co narażało budżet programu na straty.
- Manipulacje z zaliczkami – Pośrednicy wymuszali pełnomocnictwa, pobierając zaliczki (do 65 tys. zł) na swoje konto, a następnie znikali, pozostawiając beneficjentów z problemami finansowymi.
- Nieskuteczność inwestycji – W miejsce kompleksowej termomodernizacji zdarzały się przypadki wymiany tylko dwóch okien, co nie przynosiło oczekiwanej poprawy efektywności energetycznej budynków.
Kluczowe reformy w programie
Nowy program „Czyste Powietrze”, który ruszy 31 marca 2025 roku, będzie bardziej przejrzysty i efektywny. Główne zmiany obejmą:
- Wypłaty na konto beneficjenta
Środki z dotacji będą przekazywane bezpośrednio na konto osoby realizującej inwestycję, co ograniczy ryzyko oszustw ze strony wykonawców. - Limity dotacji na poszczególne kategorie kosztów
Wprowadzenie limitów uniemożliwi zawyżanie kosztów materiałów i usług. - Wsparcie rzeczywiście potrzebujących
Dotacje będą dostępne przede wszystkim dla osób najuboższych, a proces kwalifikacji zostanie uszczelniony. - Obowiązek osiągnięcia standardu energetycznego
Inwestycje będą musiały przynosić realne efekty w postaci poprawy efektywności energetycznej budynków. - Uproszczenie i przyspieszenie procesu wnioskowania
Nowe procedury mają skrócić czas oczekiwania na decyzję i wypłatę środków. - Więcej kontroli
Nadzór nad firmami wykonawczymi i beneficjentami wyeliminuje nieuczciwe praktyki. - Operatorzy wsparcia z poziomu gmin
Gminy będą wspierać mieszkańców w całym procesie inwestycji – od planowania po rozliczenie.
Co z osobami, które nie zdążyły złożyć wniosków?
Osoby, które już rozpoczęły inwestycje lub zakończyły je przed wstrzymaniem programu, nie zostaną pozostawione bez wsparcia. Specjalne rozwiązania obejmą:
- Dłuższy okres kwalifikowalności kosztów – Inwestycje realizowane od 28 maja 2024 r. będą mogły ubiegać się o dofinansowanie po wznowieniu programu.
- Wsparcie dla nowych inwestycji – Beneficjenci, którzy rozpoczną prace w najbliższym czasie, także będą objęci programem.
Pomoc dla terenów dotkniętych powodzią
Już od 12 grudnia rusza przyjmowanie wniosków w ramach specjalnej edycji programu „Czyste Powietrze” skierowanej do mieszkańców terenów dotkniętych powodzią. Dzięki temu wsparcie trafi tam, gdzie jest najbardziej potrzebne.
Długoterminowe cele programu
Nowe „Czyste Powietrze” ma na celu:
- Poprawę jakości powietrza poprzez ograniczenie liczby „kopciuchów”.
- Obniżenie rachunków za ogrzewanie dzięki skutecznej termomodernizacji.
- Zwiększenie efektywności energetycznej polskich domów.
Dzięki reformom program stanie się bardziej sprawiedliwy, efektywny i dostępny dla najbardziej potrzebujących. Modernizacja domów oraz poprawa jakości powietrza w Polsce to priorytety, które będą realizowane w sposób bardziej transparentny i skuteczny.
